Karaciğer Hastalıkları ve Cerrahi Tedavisi

Karaciğer hastalıklarında cerrahi tedavi karaciğer kistlerinden kansere kadar değişen birçok problemde çok uzun yıllardır başarı ile uygulanmaktadır. Karaciğerin diğer birçok organdan farklı olan anatomik özellikleri cerrahi tedavisinde de kendine has yöntemlerin uygulanmasını gerektirmektedir.

Karaciğerin sık rastlanılan problemlerinden birisi kistleridir. En sık karşılaşılan kist tipi kist hidatiktir. Kist hidatik parazitlerden bize bulaşan bir hastalıktır. Ekinokokkus Granulosus adlı parazitin yumurtaları vücuda genel olarak iyi yıkanmamış sebze ve meyve ile girer. İlk yerleştiği organ karaciğerdir. İkinci sıklıkta akciğere yerleşir. Karaciğer kist hidatiği yerleştiği yere, kistin boyutuna ve içeriğine göre değişen problemlere yol açar. En sık komplikasyonu safra yolu ile ilişkili hale gelmesidir. Kiste bakterilerin ulaşması ile apse benzeri klinik tabloya neden olabilir. Günümüzde değişik tedavi alternatifleri gelişmesine rağmen seçkin tedavisi halen cerrahidir.

Karaciğerin sık rastlanılan başka bir iyi huylu problemi de hemanjiomlardır. Karaciğer hemanjiomu iyi huylu bir karaciğer tümörüdür. Doğumsal olduğu kabul edilmektedir. Saptandığında çoğu kez birkaç santim boyutundadır. Ancak 20 santime ulaşıp hiçbir belirtisi de olmayabilir. Çoğu kez kendisini sağ üst kadran ağrısı ile gösterir. Hastaların çok büyük çoğunluğuna hiçbir şey yapmak gerekmez. Hemanjioma bağlı ısrarcı-ciddi şikayeti olan hastalarda veya çok büyük boyuta ulaşmış ve takiplerde de büyümeye devam eden hemanjiom varlığında cerrahi tedavi önerilir. Cerrahi tedavi dışında başka bir tedavi yöntemi yoktur.

Karaciğerin kötü huylu tümörlerine de sık rastlanılır. Karaciğerin kendisinden gelişen kanserlerine primer karaciğer tümörü adı verilir. Dünya da ve ülkemizde sık rastlanılan primer karaciğer kanserinin (HCC) en sık nedeni hepatit B ve C virüsüne bağlı kronik karaciğer hastalığıdır. Karaciğer kanserinin seçkin tedavisi karaciğer rezeksiyonu (tümörün cerrahi olarak çıkartılması) veya karaciğer naklidir. Tümörün çapı, sayısı ve altta yatan karaciğer hastalığının ağırlığına göre rezeksiyon veya nakil ilk tercih edilen seçeneklerdir. Hiçbir tedavi yöntemi bu iki yöntemin sağladığı başarıyı sağlayamaz. Cerrahi yapılamayan veya naklin uygun olmadığı durumlarda RFA, TACE, Radyonüklid ablasyon gibi yöntemler uygulanabilir.

Karaciğerin primer tümörlerinden daha sık karşılaşılan kötü huylu tümörleri metastatik tümörlerdir. Sekonder karaciğer tümörü olarak da adlandırılan bu grup başka bir organda görülen kanserin karaciğere yayılımıdır. En sık karın içi organların kanserlerine ikincil görülür. Pankreas, mide, kalın bağırsak kanseri gibi. Metastatik karaciğer tümörlerinde genel yaklaşım ilaç tedavisi (kemoterapi) üzerinedir. Bunların içinde kalın bağırsak kanserleri istisnai bir grubu oluşturur. Kalın bağırsak kanseri karaciğer metastazı cerrahi ile tedavi edilebilen bir problemdir. Günümüzde dünyanın birçok karaciğer cerrahi merkezinde en sık yapılan karaciğer ameliyatı bu grup tümör için yapılmaktadır. İlaç tedavisinde sağlanan ilerlemeler daha önce cerrahi tedaviye uygun bulunmayan hastalarında ameliyat edilebilir hale gelmesini sağlamıştır. Kolon kanseri karaciğer metastazlı hastalarda 5 yıllık yaşamı sağlayan tek yöntem cerrahi tedavidir.

Karaciğer cerrahisi organın anatomik yapısı nedeniyle genel cerrahinin birçok ameliyatından farklılık gösterebilir. Genel olarak karaciğer altta yatan kronik karaciğer hastalığı veya kemoterapi ile hasarlanmamışsa %75-80’i çıkartılabilen bir organdır. Bu boyutta bir karaciğer rezeksiyonu teknik olarak karmaşık yöntemlerin kullanılmasını gerektirir. Ameliyat öncesi yapılan incelemelerle kalacak karaciğer hacmini saptamak mümkündür. Eğer yeterli miktarda karaciğer kalmayacağı düşünülüyorsa ameliyat öncesi uygulanan bazı yöntemlerle kalacak karaciğer miktarını arttırmak mümkündür. Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu konuda deneyimli genel cerrahinin alt branşlarında uzmanlaşmış merkezlerde bu özellikli ameliyatlar başarı ile uygulanmaktadır.

• Karaciğer, Safra Yolları, Pankreas cerrahisi nedir? Hangi durumlarda uygulanır?

• Karaciğerin iyi huylu tümörleri nelerdir? Tedavileri nasıl yapılır?

• Karaciğerin kötü huylu tümörleri nelerdir? Tedavileri nasıl yapılır?

• Karaciğer cerrahisinde hangi teknikler kullanılmaktadır?

• Karaciğer hastalıklarından korunmak mümkün müdür?